Sut gwnaeth Cyllid Taith troi Gyfnewidfa Ieuenctid mewn i gatalydd am Newid Cymdeithasol yng Nghymru

Mae sefydliad effaith gymdeithasol newydd sy’n canolbwyntio ar ieuenctid yng Nghymru, Our Voice Our Journey (OVOJ), wedi lansio’n swyddogol gyda chenhadaeth feiddgar: i arddangos lleisiau pobl ifanc a mynd i’r afael â materion systemig fel trais ar sail rhywedd, casineb at fenywod, ac anghydraddoldeb. Ond nid dim ond grŵp ieuenctid arall yw hwn; mae’n ganlyniad taith ryngwladol drawsnewidiol, a mudiad cynyddol i greu newid hirdymor. 

Dechreuodd y syniad am OVOJ yn ystod prosiect ag ariannwyd gan Taith trwy Plan International UK, pan gysyllton nhw â’r sefydliad o Seland Newydd She Is Not Your Rehab, mudiad gwaelodol sy’n cefnogi dynion a bechgyn i wella o drais a thrawma. Wedi’i ysbrydoli gan sgwrs TED y cyd-sylfaenydd Matt Brown, datblygodd partneriaeth a fyddai’n newid bywydau ar ddwy ochr y byd. 

Ym mis Hydref 2024, teithiodd wyth oedolyn ac wyth o bobl ifanc o ddau grŵp ieuenctid o Gymru i Seland Newydd. Yn ystod yr ymweliad, fe wnaethant gyfarfod â sefydliadau cymunedol a mentrau dan arweiniad ieuenctid a hyd yn oed dreulio diwrnod gyda Rygbi Seland Newydd. Drwy gydol y gyfnewid, fe ddysgon nhw sut roedd adrodd straeon, diwylliant ac arferion iacháu yn cael eu defnyddio i fynd i’r afael â thrais teuluol a niwed rhyng-genhedlaeth. 

Roedd y profiad yn agoriad llygad. “Fe wnaethon ni symud i ffwrdd o geisio ‘trwsio’ unigolion ac yn hytrach canolbwyntio ar newid y systemau a’r straeon o’u cwmpas,” meddai sylfaenydd y sefydliad, Anne-Marie Lawrence. “Mae’r meddylfryd hwnnw bellach wrth wraidd popeth a wnawn yn OVOJ.” 

Daeth y bobl ifanc a aeth ar y daith o ‘Her Voice Wales’ a ‘We Know Our Journey.’ Cyfunwyd y ddau enw i ffurfio ‘Our Voice Our Journey’ fel enw’r Cwmni Buddiant Cymunedol newydd. Wrth ddisgrifio’r foment y ganed syniad OVOJ, dywedodd Anne-Marie: “Y bobl ifanc a’r gweithwyr ieuenctid ar y daith a wnaeth i mi eisiau gwneud rhywbeth mwy, roedden ni’n cael amser anhygoel, ac roeddwn i’n meddwl ‘mae angen i hyn fod yn ddechrau rhywbeth, nid y diwedd’ a dyna le plannwyd yr had ar gyfer sefydlu fel sefydliad newydd.” 

Ers hynny, mae OVOJ wedi mynd ymlaen i gyd-ddatblygu adnoddau newydd gyda ‘She Is Not Your Rehab’, gan gynnwys ‘Create the Conditions’, offeryn i helpu gweithwyr ieuenctid i archwilio rhywedd a hunaniaeth cyn cefnogi pobl ifanc. Nod eu gwaith yw cefnogi pobl ifanc a sefydliadau i ail-ddychmygu cymdeithas trwy ddylunio, profi a chyflwyno atebion arloesol sy’n arwain at gymunedau mwy diogel a theg. 

Ar adeg pan mae dylanwadwyr ar-lein yn lledaenu naratif gwenwynig am ryw, mae Anne-Marie yn credu bod pobl ifanc yn barod i arwain newid. “Nid yw ymwybyddiaeth yn ddigon. Mae pobl ifanc yn gofyn, ‘Beth allwn ni ei wneud?’ Ein rôl ni yw eu cefnogi i weithredu. Yn y pen draw, rydym ni eisiau gweld cenhedlaeth sydd nid yn unig yn goroesi’r byd maen nhw wedi’i etifeddu – ond sydd â’r offer, yr hyder, a’r pŵer cyfunol i’w ailadeiladu.”